پیش‌بینی توانایی باروری در زنان
پیش بینی توانایی باروری (ذخیره تخمدان) در زنان
توانایی باردار شدن زن با افزایش سن به طور معمول کاهش می‌یابد. با افزایش سن به خصوص بعد از 35 سالگی، تعداد و کیفیت تخمک کاهش می‌یابد و تخمک‌ها دارای ناهنجاری‌های بیشتری در کروموزوم‌های خود هستند. همه این عوامل در کنار هم به این معنی است که با افزایش سن، شانس بارداری کمتر و ریسک سقط جنین بیشتر می‌شود. توانایی باروری با افزایش سن در همه زنان کاهش می‌یابد، اما سن دقیق زمانی که دیگر یک خانم نمی‌تواند باردار شود از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. در بعضی از خانمها کاهش باروری در سنین پایینتر از آنچه معمولاً انتظار می‌رود اتفاق می‌افتد. تقریباً یک سوم زوجین وقتی خانم 35 ساله یا بیشتر است در بارداری دچار مشکل می‌شوند. چندین روش برای بررسی توانایی باروری یا ذخیره تخمدان یک خانم وجود دارد.
آزمایش خون: اندازه گیری FSH، AMH و استرادیول
یکی از روشهای معمول برای تعیین میزان ذخیره تخمدان، اندازه‌گیری سطح خون بعضی از هورمونهاست، مثل هورمون محرک فولیکول (FSH) و استرادیول که در ابتدای چرخه قاعدگی باید اندازه گیری شود. این آزمایش معمولاً در روز سوم پریود (روز سوم خونریزی ماهانه) انجام می‌شود، اما می‌توان بین روزهای دوم تا پنجم هم انجام داد. سطح این هورمون ها اطلاعات مفیدی در مورد چگونگی کار تخمدان و غده هیپوفیز را در اختیار پزشک قرار می‌دهد. غده هیپوفیز با آزاد کردن هورمون FSH روند رشد فولیکول تسهیل می‌کند. فولیکول یک کیسه کوچکی است که حاوی تخمک است. معمولاً سطح FSH در ابتدای چرخه قاعدگی در کمترین میزان در طول سیکل قاعدگی است و سپس تدریجا این میزان بالا می‌رود و باعث رشد فولیکول و بالغ شدن تخمک می‌شود. با رشد فولیکول، استرادیول را آزاد می‌شود. به این ترتیب، با مقادیر بالاتر استرادیول، غده هیپوفیزFSH کمتری تولید می‌کند. اگر تخمک و فولیکول تحت تاثیر FSH زودتر شروع به رشد کنند، استرادیول سریعتر تولید می‌شود و اگر این فرآیند خیلی سریع باشد، مراحل رشد و بلوغ تخمک به درستی انجام نمی‌شود. به طور کلی، زنانی که میزان FSH و استرادیول آنها در روز سوم سیکل قاعدگی بالاست، در مقایسه با سایر زنان در همان سن، احتمال حاملگی کمتری حتی با روشهای آزمایشگاهی دارند.
هورمون آنتی مولرین یا AMH یکی دیگر از آزمایش‌های ذخیره تخمدان است. این هورمون از سلول‌های گرانولوزا فولیکول ها ساخته می‌شوند و به تعداد تخمک‌ها مرتبط می‌باشد. سطح AMH در هر زمان از چرخه قاعدگی قابل اندازه‌گیری است، هرچند مطالعات جدید توصیه می‌کنند روز نهم سیکل اندازه‌گیری شود.
البته لازم است بدانید که با توجه به تفاوت روشهای آزمایشگاهی، سطح "طبیعی" یک هورمون از یک آزمایشگاه به آزمایشگاه دیگر ممکن است متفاوت باشد. بنابراین، مقایسه نتایج یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر گاهی نتیجه مطلوب ندارد.
شمارش فولیکول‌های آنترال
انجام سونوگرافی ترانس واژینال در اوایل چرخه قاعدگی، تعداد فولیکول‌های کوچک (2 تا 10 میلی متر) را در تخمدان نشان می‌دهد. اسم این فولیکولها آنترال است که حاوی تخمکهای آینده هستند. تعداد فولیکول‌های آنترال می‌تواند پزشک را راهنمایی کند که پاسخ‌دهی خانم به داروهای تحریک تخمدان (گنادوتروپین) چگونه است و تعداد احتمالی تخمک‌ها را هم برآورد می‌نماید. این آزمایش زمانی دقیق تر است که توسط متخصص باتجربه حوزه ناباروری انجام شود.
پاسخ دهی تخمدان به داروهای تحریک تخمدان
گنادوتروپین‌ها (FSH، LH و یا ترکیبی از FSH و LH) داروهای هورمونی هستند که برای تحریک تخمدان و به منظور رشد همزمان چندین تخمک تجویز می‌شوند. این داروها به صورت تزریقی موجود است و برای زنان با سن بالاتر، معمولا دوزهای بالاتر این داروها جهت تحریک تخمک‌گذاری تجویز می‌شود. به همین دلیل در این خانمها که مقادیر بیشتری از گنادوتروپین نیاز دارند، شانس حاملگی حتی با تحریک تخمک‌گذاری و IVF کمتر است.
پیام این آزمایش‌ها و بررسی‌ها به ما چیست؟
در واقع این ارزیابی‌ها، پاسخ یک خانم را به درمان باروری و احتمال بارداری وی را با توجه به سن پیش‌بینی می‌کند. ذخیره باروری کم تخمدان نشان می‌دهد که پتانسیل باروری کاهش یافته است اما با این آزمایشات نمی‌توان ارزیابی کرد که چه کسی باردار خواهد شد یا نه؟ چرا که؛ گاهی برخی از زنان جوان هم ذخیره مناسب تخمدان دارند هم به راحتی باردار نمی‌شوند. البته، نتایج ممکن است از یک سیکل به سیکل دیگر متفاوت باشد. هرچند، آزمایش‌های غیر طبیعی به طور کلی نشان می‌دهد که توان باروری کاهش یافته است.
احتمال باردار شدن در درجه اول به کیفیت تخمک‌ها مربوط می‌شود. به هر حال زنان بالای 35 سال با نتایج آزمایش غیرطبیعی که درمان موفقیت آمیزی هم نداشته‌اند، احتمال بارداری کمتری دارند. حتی با آزمایش ذخیره تخمدان طبیعی، زنان بالا هم احتمالا در بارداری مشکل دارند. این زنان ممکن است کاندیدای استفاده از تخمک یا جنین اهدایی باشند.
در انتها اینکه، هیچ یک از آزمایش‌های ذخیره تخمدان نمی تواند توانایی بارداری زن را پیش‌بینی کند. این آزمایش‌ها اغلب برای تهیه یک برنامه درمانی از جمله نیاز به تخمک یا جنین اهدایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
لطفا مرتبا سایتhttps://vrhrc.tums.ac.ir چک کنید و این سایت را به دوستان تان معرفی کنید. منتظر مطلب بعدی ما باشید.
:منابع